Vasküler demans, beyindeki kan dolaşımı sisteminin bozulmasıyla meydana gelen ve Alzheimer’dan sonra en çok görülen demans hastalığıdır.
Demans hastalığı, günümüzde halk arasında “Bunama” olarak da bilinen ve özellikle yaşlılarda görülürken nadiren de olsa genç bireylerde de rastlanabilen bir hastalıktır. Demans hastalığı, içerisinde birçok hastalığı barındırır ve dolayısıyla da aslında demans kelimesi ile birden fazla hastalıktan söz etmek mümkündür.
Birçok hastalık demansın yani bunamanın meydana gelmesine neden olabilir. En sık görülen demans hastalığı Alzheimer olurken daha sonrasında ise Vasküler demans ve Parkinson hastalığı gelmektedir. Diğer demans hastalıkları gibi Vasküler demans da evreler halinde ilerlediği ve ölümcül olduğu bilinen bir demans türüdür.
Vasküler Demans Nedir?
Vasküler demans hastalığı, tıp alanında Alzheimer hastalığından sonra en yaygın rastlanan ikinci demans türü olarak tanımlanır. Beynin kan dolaşımı sisteminde bozulmalar meydana geldiğinde beyne kan pompalayan damarlar zarar görür ve bu durum sonucunda da ortama Vasküler demans hastalığı çıkar.
Birtakım belirtilerle kendisini gösteren ve bir demans türü olan Vasküler, bireylerde hafıza kaybıyla başlayarak evreler ilerledikçe ciddi belirtilerle kendisini göstermeye başlar. Lewy cisimcikli demans gibi diğer demans türleri gibi evreler halinde ilerlediğinden belirtileri ve bireylere yaşattıkları zorluklar da giderek daha şiddetli hale gelir. Her bireyde hastalığı seyri farklı ilerlediğinden ilerleme hızı da bireylerin fizyolojik yapısına göre değişkenlik gösterebilir.
Vasküler Demans Belirtileri
Demans hastalığı, beynin fonksiyonlarının giderek azalmasına ve bir süre sonra tamamen kaybolmasına neden olan bir beyin sorunudur. Alzheimer hastalığı, Vasküler ve Parkinson gibi birçok hastalık demansa neden olabilmektedir. Kimi hastalarda belirtilerini anında gösteren Vasküler demans, bazı hastalarda da sinsice ilerleyerek ileri evrelere kadar belirti göstermeyebilmektedir.
Beynin kan akışının bozulması ile birlikte beyindeki kan damarlarının hasar alması sonucunda meydana gelen Vasküler demansın en sık görülen demans belirtilerinin başında problem çözmede zorluk gelmektedir. Problem çekmede zorluk çekmeyle birlikte düşünme kabiliyetinin yavaşlaması, konsantrasyon ve organizasyon sağlamada zorluk en sık görülen diğer belirtilerdir. Bu belirtiler arasında hafıza kaybı da zaman zaman yer alsa da diğer belirtilere göre hafıza kaybı daha geç görülebilen ya da bazı bireylerde hastalığın seyrine göre ileri evrelere kadar görülmeyen bir durum olabilmektedir.
Vasküler Demans Evreleri
Demans, evreler halinde aşama aşama ilerleyen ve son evrede ise hastayı önce sandalyeye daha sonrasında ise yatağa bağımlı hale getiren bir hastalıktır. Ortalama olarak her demans türü benzer evrelerde ilerlese de bu noktada Vasküler demans biraz daha farklı şekilde ilerlemektedir. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki; demans genellikle birçok hastada sinsi bir şekilde ilerlerken Vasküler demans, belirtilerini göstermekte gecikmemekle birlikte aynı zamanda semptomların da sıklıkla görüldüğü bir hastalıktır.
Vasküler demansın belirtileri aniden ortaya çıkar ve genellikle sık bir şekilde kendisini gösterir. Ancak hastalığın ilerleme sürecinde bir dönem semptomlarının kaybolması görülmesi muhtemel bir durumdur. Bir dönem belirtilerin stabil kalması sonrasında belirtiler ani bir şekilde tekrardan kendisini gösterir ve hızlı bir şekilde hastanın giderek kötüleşmesine neden olur. Demans hastalığı son evresinde yatağa bağımlılık ve ölüm kaçınılmaz son olur.
Vasküler Demans Tedavisi
Vasküler demans hastalığını tedavi edebilecek ve tamamen yok edebilecek bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak hastalığın seyrini yavaşlatmak ve beyne kan pıhtısı atma riskini azaltabilmek için uzman hekimler tarafından uygun görüldüğünde kan sulandırıcı etkisi olan ilaçlar reçete edilmektedir. Her hastanın fizyolojik özellikleri farklı olduğundan bu süreçte vücudunun ihtiyacı da farklı olabilmektedir.
Hastalığı yavaşlatma evresinde bazı hastaların kan basıncı aşırı yükselme eğilimi gösterdiğinden inme riski de artar. Bu durumda uzman hekimler diyabeti kontrol altına alarak beyinde bulunan kılcal damarların hasar almasını önlemeye çalışır.
Diğer demans türlerinde olduğu gibi tamamen hastalığı yok etmese de hastalığın seyrini yavaşlatmak ve semptomların etkisini düşürmek için vasküler demans bitkisel tedavi yöntemleri de tercih edilebilir. Özellikle böğürtlen, kuşkonmaz, üzüm ve ayçiçeği gibi bitkilerin vasküler demansı yavaşlatıcı etkisi olduğu saptanmıştır.
Ayrıca, huzurevi hizmetlerinden yararlanarak hastanın gözetim altında, iyi şartlarda yaşaması mümkün kılınabilir.
Vasküler Demans Yaşam Süresi
Demans hastası ne kadar yaşar diye merak eden birçok kişi vardır. Bir demans hastasının yaşam süresi, hastalığın seyrine ve hızına göre farklılık gösterir. Bu durum ayrıca hastanın fizyolojik özellikleriyle de yakından ilgilidir. Ancak yapılan araştırmalar ve gözlemler neticesinde hastaların 4 ila 10 yıl arasında yaşam süresi olabildiği gibi bu süre 1 ila 20 yıl gibi bir sürede de olabildiği saptanmıştır.