Demans evreleri, her hastada farklılık gösterse de semptomları benzer özelliktedir. Evreler ilerledikçe semptomların şiddeti de artabilir.
Sürekli ilerleyen ve ölümle sonuçlanan bir hastalık olan demans; hafıza güçlükleri, unutkanlık, doğru kelimeler seçememe ve yön karışıklığı gibi belirtilerle kendisini göstermeye başlar. Birçok hastalık demansa neden olabildiğinden aslında bu hastalık birçok hastalığın bütünüdür demek mümkündür.
Unutkanlık ve bunama belirtileriyle günümüzün en sık kendisini gösteren hastalığı olan Alzheimer hastalığı, demans hastalığına en çok neden olan hastalıkların başında gelir.
Demans Belirtileri ve Evreleri
Bilişsel ve kişilik bozuklukları, aşırı yargılama, doğru kelime seçememe ve kelimeleri unutma, dikkat ve adaptasyon sorunu gibi belirtiler en somut demans belirtileridir. Sürekli ilerleyen bir hastalıktır ve ilerleyiş süreci evrelere ayrılmıştır.
Demans hastalığı; erken evre, orta evre ve ileri evre olmak üzere üç evrede incelenir. Erken evre döneminde eşyaları kaybetme, kelimeleri unutma gibi basit semptomlar görünürken orta evrede bu semptomlara aşırı sinirlilik hali, uzak akrabaları anımsayamama, iletişimde zorluk çekme gibi semptomlar da eklenir.
İleri evre ise; hastalığın son evresi olmakla birlikte hastada kas güçsüzlüğü, idrar kaçırma gibi şikayetleri meydana getirir. Bu evrede hastaların tekerlekli sandalyeye ve yata bağımlı hale gelerek kendi bakımlarını yerine getirememeleri olası durumlardır.
Demans Evreleri: Demans Hastalığının Son Evreleri
Demans hastalığının son evreleri, artık semptomların daha da arttığı ve hastaların yaşam kalitesinin oldukça düştüğü evrelerdir. Son evrelerde bilişsel güçlüklerin yanı sıra hastalarda ciddi oranda kas gücü kaybı gözlemlenir. Öyle ki; idrar kaçırma, eşyaları elinden düşürme gibi hareket kayıpları yaşanır.
Hastalık ilerledikçe son evrelerde hastalarda hareket kaybına ek olarak yemek-içme ve konuşma kaybı görülmeye başlanır. Bu dönemde genellikle hastalar yatağa bağımlı hale gelebilir.
Huzurevi hizmetlerinden yardım almak sürecin hem hasta hem de yakınları için daha rahat geçmesini sağlayabilmektedir.
Demans Evreleri: Demans Evreleri Kaç Yıl Sürer?
Demans hastalığı evreleri; erken evre, orta evre ve ileri evre olarak üç grupta incelenir. Her hastanın hastalığı erken evreden başlayarak ileri evreye kadar gider. Ancak bu evrelerin hızı hastadan hastaya göre değişkenlik gösterebilir. Yapılan bilimsel araştırmalar ve gözlemler sonucunda evreler arası geçiş ise 2 ila 5 yıl olarak saptanmıştır.
Bazı hastalar 2 yılda bir diğer evreye geçer ve bu hastalarda hastalığın hızlı ilerlediğini gösterir. Ancak hastalığın yavaş ilerlediği hastalarda evrelerin süreci 5 yıla kadar uzayabilmektedir. Erken evrelerde görülen basit unutkanlıklar ileri evrelerde aynı soruyu dakikalar sonrasında tekrar sorulmasına dönüşebilirken bu hastalar ileriki evrelerde yeni yaşadığı olayları hafızaya kaydetmeyebilir.
Parkinson Demans Evreleri
Beyindeki nöronlar işlevini kaybetmeye başladığında meydana gelen ilerleyici ve kronik hastalığa “Parkinson” adı verilir. Parkinson hastalığı, demansa neden olan hastalıklardan birisi olmakla birlikte aynı zamanda sinsi bir şekilde ilerleyen hastalıklardan birisidir.
Hastalığın ilk evrelerinde kolları sallayamamak, mimik yapmakta zorlanmak, kol ve bacaklarda sertlik hissetmek, bacakların ağırlaşması, vücudun belirli bölümlerinde titremeler gibi semptomlar görülmeye başlanır. Hastaya göre değişkenlik göstermekle birlikte en az 3 en fazla ise 7 yıl içerisinde hastalık orta evreye geçiş yapar.
Orta evre Parkinson hastalarında konuşmada güçlük, yutkunamama, dengede kalmakta güçlük çekme ve hareketlerin ciddi oranda yavaşlaması gibi semptomlar görülmeye başlanır. İleri seviye Parkinson hastaları ise; tek başına hareket edemez, boyun ve sırt gibi iskelet bölümlerinde duruş bozuklukları meydana gelir ve tüm bunların yanı sıra hasta, tekerlekli sandalyeye yada yatağa bağımlı kalabilir.
Vasküler Demans Evreleri
Alzheimer hastalığından sonra en çok görülen demans hastalığı olan vasküler demans da tıpkı diğer hastalıklar gibi evreler halinde ilerleme gösteren bir hastalıktır. Beyin damarlarının tıkanması ya da hasar görmesi sonucunda kan ve oksijen ihtiyacını karşılayamayan beyin, fonksiyonlarını yerine getiremez ve vasküler demans erken evre belirtilerini göstermeye başlar.
Yürürken sürekli düşme eğilimi gerçekleşmesi, mesane problemleri ile birlikte idrar kaçırma gibi semptomlar erken evrede meydana gelen belirtilerdir. Vasküler demans son evreleri ise hastanın yürüyememe hatta hareket edememe bu nedenle de tekerlekli sandalye ve yatağa bağımlı kalma gibi semptomları yaşamasına neden olur.
Lewy Cisimcikli Demans Evreleri
Genellikle 65 yaş ve üzeri bireylerde görülme sıklığı daha fazla olan Lewy cisimcikli demans, genellikle halüsinasyonlar ile erken evrede belirtilerini göstermeye başlar. Mesafe hesaplaması yapamamak ve nesneleri üç boyutlu olarak görememek de hastalığın erken evre belirtileri arasındadır.
Orta evre semptomlarının başında ise oryantasyon sorunları ile birlikte basit işleri bile yapamama gibi güçlükler meydana gelmeye başlar ve hastanın kasları sertleşerek güçsüzleşir. Lewy cisimcikli demans son evreleri ise genellikle hastaların kas gücünü neredeyse tamamen kaybettiği, bakıma muhtaç ve yatağa bağımlı olduğu evrelerdir.
Frontotemporal Demans Evreleri
Beynin ön tarafını yani diğer bir deyişle alın lobunu etkisi altına alan frontotemporal demansının belirtileri tıpkı Alzheimer hastalığı gibi sinsi bir şekilde ilerlemeye başlar. Dolayısıyla da tipik belirtileri olsa da bu belirtiler genellikle sinsi bir şekilde ilerleyerek çoğu zamanda son evrelerde kendisini gösteren belirtiler olmaktadır.
Orta evrede genellikle hastada sadece kişilik değişikliği ve dil bozuklukları gibi basit semptomlar görülür. Ancak ileri evrelere gelindiğinde eğer erken ve orta evrede hastalık kendisini göstermemiş ise hasta bir anda olan gücünü kaybederek tamamen bakıma muhtaç ve yatağa bağımlı bir hale gelebilir.
Semantik Demans Evreleri
Anlamsal demans olarak da bilinen semantik demans hastalığı, erken evrelerde kelime unutmak ve uzun cümleler kuramamak gibi basit belirtiler gösterebilir. Ancak hastalık ilerledikçe özellikle orta evrede hastanın anlamsal fonksiyonları daha da geriler ve hasta konuşmakta, kelime türetmekte zorluk çekerken diğer yandan anlamsız cümleler kurmaya başlayabilir ve akıcı konuşma yeteneğini kaybeder.
Son evrelere gelen semantik demans hastaları, genellikle tüm konuşma kabiliyetini kaybetmiş hastalardır. İleri evrede semantik demans hastaları ile iletişim kurmak neredeyse imkansızdır.